Het beeld van Sandraudiga

Het beeld van Sandraudiga

Na mijn blogartikel op zoek naar godin Sandraudiga namen diverse mensen contact op. Van Annemiek, werkzaam in de erfgoedsector, kreeg ik o.a. een Pdf van een lezing over Sandraudiga. Deze blaast me zowat van mijn stoel. In dit blog zal duidelijk worden waarom.

Tijdens mijn eerste bezoek aan de vindplek van het godin Sandraudiga altaar, heb ik contact met Haar. En ik zag Haar ook. Ik omschrijf het als volgt “Ze komt als een abstracte magere baboesjka, kegelvormig, uit de klinkers tevoorschijn, haar onderste deel rood, boven het bekken bruinzwart. “

Hoe ik godin Sandraudiga zag is niet een erg voor de hand liggende vorm. Ik had er dan ook behoorlijk over getwijfeld dit te vermelden in mijn blogartikel. Het is niet een vorm die ik kende als godinnenbeeld. Het is niet hoe Romeinse beeldhouwers een godin er uit laten zien. Ik schreef toch over wat ik had gezien, omdat het beeld zo sterk was.

Bij deze wat godinnenbeeldjes, gevonden in Nederland, die ook uit de Gallo-Romeinse periode stammen (het Oudheidkundig museum vermeldt tussen 0 tot 300).

de goede godin, Bona dea , tijdgenote SandraudigaIsis Fortuna Utrecht tijdgenote SandraudigaIsis Valkenburg NH romeinse dracht tijdgenote SandraudigaLimburg Heerlen Zandsteen tijdgenote godin Sandraudiga

En dan blader ik door de Pdf  ‘Sandraudiga en Zundert’ en zie deze tekening:

Mijn lijf reageert ik met diepe kippenvel. En een stoot energie. Dit document gaat over Sandraudiga en hier is een tekening van hoe ik haar zag toen ik op haar plek met haar contact wilde maken!

Sandraudiga tekening

Het beeld is haast onwerkelijk

Het verhaal van het beeld ook

Op 18 augustus 1842, zo’n 30 jaar na de vondst van Sandraudiga haar altaarsteen, onderzocht oudheidkundige Prosper Cuypers die plek om meer over de onbekende godin te weten te komen. Cuypers was een vermogend man die bekend staat als een betrouwbaar en kundig onderzoeker.

En het was niet zijn team, maar Cuypers zelf, die haar vond 90 cm onder de grond. Ze vonden een mummie-achtig beeld, gemaakt van grove mortel (= metselspecie) van schelpen rondom brokken oererts.

De afmetingen van het beeld zijn 196 cm lang, en op haar breedst (bij de borst) slechts 19 cm. Het standbeeld was met een dunne laag gepleisterd. Het zwaarste stuk ijzererts woog maar liefst 16 kg. Dat betrof het borst gedeelte.

Dit standbeeld lag in de buurt van kalkfragmenten van een glad gemaakte muur, in noordwestelijke richting.

De vorm

In de diverse onderzoeksbeschrijvingen door de tijd heen komen termen als bakerkind, een mummie, bowlingkegel, langs om de vorm van het beeld te beschrijven. Het onderzoekteam van Cuypers laat ons de grote tekening hierboven na.

bakerkind vorm Sandraudiga bowling kegel vorm van Sandraudiga

Baboesjka Matroesjka vorm Sandraudiga


Het standbeeld valt uiteen

Het ‘magere baboesjka’ beeld uit oererts en mortel, is niet meer. Ongelooflijk maar waar. Toen het opgegraven werd, en daarmee blootgesteld aan de lucht, verging ze ter plekke in een rap tempo:  “Maar naauwelijks een kwartier uurs aan de lucht blootgesteld geweest zijnde, viel de massa uiteen.”

Buiten de tijd

Eigenlijk ben ik nog niet bekomen van dat dit beeld gevonden is. En nog meer moeite heb ik er mee dat het beeld uit elkaar gevallen is net na het vinden. De amateur archeologen melden nog “Na alles voorzigtig te hebben opgeruimd”.  Zouden er  in ieder geval wat van de brokstukken van het uiteengevallen beeld bewaard zijn? In de lijst van wat er ter plekke gevonden staat het niet. Ik zou zo graag een stukje ervan zien en voelen.

En hoe kan het dat dit beeld heeft bestaan? Zoals gezegd: de bevolking van de Lage Landen deed haar rituelen in de buitenlucht, op speciale heilige plekken in de natuur. Het eren van, en de band behouden met de voorouders was waar ze zich op richten. De meeste historici gaan er van uit dat de mensen vòòr de Romeinse invasie in 12 voor de jaartelling, geen godsbeelden hadden.

Dit beeld is hoogstwaarschijnlijk wel van Romeinse makelij gezien de materialen mortel, oererts, en ook met kalk gepleisterd. Maar het is helemaal niet in lijn met andere godsbeelden van Romeinse makelij uit die tijd.

Hier is nu een beeld dat enig in haar soort lijkt.

Een godin mager als een paal

De vergane ‘magere baboesjka’  was zoals genoemd 196 cm lang en op zijn breedst 19 cm. Dat is heeeeel slank voor zo’n lengte. Ik probeer een beeldje na te maken van klei. Ik krijg de vorm een beetje te pakken. Zie foto. Maar de schaal klopt niet: voor deze breedte zou dit beeldje twee keer zo lang moeten zijn.

In het Midden Oosten is millennia lang godin Asjerah als een opgerichte paal vereerd. Het woord ašerah zelfgemaakt beelde van klei Sandraudigabetekent zuil of paal. En is een krachtig symbool voor de Moedergodincultus.

Ook al zijn handels- en uitwisselingsroutes zo oud als de mensheid, het Midden Oosten is niet erg nabij Rijsbergen. Valt deze ranke slanke vorm nog te rijmen met iets wat dichterbij gelegen is?

In de klassieker Heidens Nederland van historica Judith Schuyf staan twee afbeeldingen die wat dit betreft intrigeren. Zoals een beeltenis van godin Nerthus gevonden in Denemarken. Dit beeld is niet veel meer dan een 2,70 meter lange tak. De tak had van zichzelf een ‘vrouwelijke’ vorm en was licht aangesneden om onder andere de geslachtsdelen aan te geven . Het beeld van de godin heeft geen hoofd, armen of voeten.

Schuyf geeft aan dat er bij diverse cultusplaatsen grote lange houten beelden van een man  en vrouw gevonden zijn. Met lengtes van wel 2,30 tot 2,80 meter. En meer andere gevonden beelden bestaan uit een simpele paal.

Het flink lange, haast paalachtig ranke beeld, lijkt niet te passen in de Romeinse tijd, maar komt dus niet helemaal zomaar uit de lucht vallen.

Voormoeder Sandraudiga ?

Zou de reden kunnen zijn dat Sandraudiga afgebeeld is zoals ze afgebeeld was omdat er gedaan werd aan voorouderverering? Dat eerder voormoeder, ofwel overovergroetmoe, petemoe Sandraudiga geëerd werd door een standbeeld van haar te hebben.

Op de altaarsteen wordt ze wel Dea, Godin Sandraudiga genoemd.

Waar zit hem eigenlijk precies het verschil in om een belangrijk krachtig voorouder die overgegaan is te vereren, en om een godin of god te vereren of op te roepen? Kunnen voorouders vergoddelijken?

Ik denk dat het antwoord op deze vraag het raadsel van haar beeltenis oplost.

Vervolg

De tekening van het beeld hangt thuis. Het is fijn om er naar te kijken en ook zo met Godin Sandraudiga contact te maken.

In een volgende blog meer over het tweede bezoek aan de vindplek van het altaar en beeld van godin Sandraudiga.

Hieronder is ruimte om te reageren

Kun je wat met dit blogartikel, roept het juist vragen? Scroll een stukje naar beneden en daar is plek voor jouw verhaal, ervaring, opmerkingen, etc. Leuk als je reageert !

Geraadpleegde literatuur

Pdf van de lezing ‘Sandraudiga en Zundert’, gehouden door Lauran Toorians op 15 november 2012 – precies twee eeuwen na de vondst van de altaarsteen – en georganiseerd door De heemkundige Kring de Drie Heerlijkheden in de school Mencia Sandrode te Zundert.

Schuyf, Judith, ‘Heidens Nederland. Zichtbare overblijfselen van een niet-christelijk verleden,1997, Uitgeverij Matrijs.

Janssen, L.J.F. , Oudheidkundige ontdekkingen aangaande den tempel der der Dea Sandraudiga te Zundert in Noord-Brabant door P. Cuypers te Ginneken. Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde IV, 1844, Is. An. Nijhof. Pagina’s 157-166.[/vc_column][/vc_row][/vc_column][/vc_row]

Related Posts

5 Leave a Reply to Sjef Oerlemans

  1. Chloris Auroraborealis
    februari 07, 2019 23:00 Beantwoorden

    Lieve Nicola,

    Ik voel me erg verbonden met haar! Ik neem haar mee in mijn rituelen en zie haar in mijn meditaties. Ik voel ook haar erg sterk aanwezigheid hier in de Brabantse bodem ❤️

    Wat jij verwoord over haar standbeeld uiteen is gevallen en hoe pijnlijk je dat ervaart dat voel ik precies zo!!! Ook dat je graag een stukje zou willen “voelen en ervaren”…ik snap het!!! Ik heb dat ook!!!

    Mijn voorouders gaan idd ook terug tot die tijd, 1654 om precies te zijn. Ook beide lijnen zijn geworteld hier in Brabantse bodem. In de omgeving van Made/ Terheyden en polders in omgeving Breda.

    Het zit in de bodem en de energie is erg oud en sterk voelbaar door deze oergolven ? Daardoor is de resonantie in ons ook zo sterk en roept het oer in onszelf ook op!!!

    Haar tekening voelt ook zo… In mijn contact met haar zie ik voornamelijk haar rood ❤️ Ik vind haar vorm volmaakt mooi en haar zijn wordt steeds completer voor mij…

    Vandaar dat ik idd ook voel dat zij vereerd “wil” worden! En dat verdiend ze ook ❤️!!!

    • Sjef Oerlemans
      januari 18, 2022 23:18 Beantwoorden

      Dankjewel 🙏

      • Nicola Romme
        januari 19, 2022 11:18

        Hoi Sjef,

        Graag geschreven.

        Hartegroet, Nicola

  2. Anoniem
    januari 22, 2022 09:08 Beantwoorden

    Nogmaals dank. Sinds kort woon ik wat verder van Zundert (in Castelre) maar ik wil haar energie daar graag verwelkomen. Lieve groet, Sjef

    • Anoniem
      januari 22, 2022 21:46 Beantwoorden

      Hoi Sjef,

      Wat een goed plan, om Godin Sandraudiga in je nieuwe woonplek ook te verwelkomen !

      Hartegroet, Nicola

Comment to Sjef Oerlemans Reactie annuleren